Vanaf zaterdag 12 april presenteert het Groninger Museum de Chassidische legenden van Hendrik Nicolaas Werkman. Speciaal voor het landelijke themajaar 80 jaar vrijheid is hiervoor binnen de tentoonstelling Behind the Scenes een zaal ingericht. De Groninger kunstenaar en drukker maakte de drukswerken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op zaterdag 12 april om 14.00 uur geeft het Noordelijk Vocaal Ensemble met Next Call in het museum een muzikaal eerbetoon aan Werkman.
Begin 1941 las H.N. Werkman Die Legende des Baalschem van Martin Buber, een verzameling verhalen over de achttiende-eeuwse Poolse Joodse leraar Yisroel ben Eliezer, bijgenaamd de Baal Shem Tov. Werkman was diep onder de indruk. In korte tijd maakte hij met sjablonen, drukinkt en ander materiaal uit zijn drukkerij twintig composities geïnspireerd door deze wonderlijke verhalen. Zo overwon hij de artistieke blokkade die hij sinds het begin van de Duitse bezetting had gevoeld.
In 1942 en 1943 drukte Werkman oplagen van deze prenten, verdeeld in twee series van tien, die hij Suites noemde. Ze verschenen bij clandestiene uitgeverij De Blauwe Schuit, waarvoor Werkman tussen 1941 en 1944 in totaal veertig uitgaven verzorgde. De teksten in deze reeks van veertig uitgaven, waarvan de Chassidische legenden deel uitmaakten, hadden meestal niet direct betrekking op de oorlogssituatie, maar verwezen er wel naar. Met geuzenliederen en psalmen, maar ook moderne verhalen en poëzie wilden de uitgevers hun publiek een hart onder de riem steken. Dat lukte, mede dankzij de kleurige illustraties van Werkman.
Werkman werd in het voorjaar van 1945 door de Sicherheitsdienst gearresteerd. De bevrijding van Groningen op 15 april kwam voor hem te laat. Op 10 april 1945 werd hij met negen anderen te Bakkeveen geëxecuteerd.
Vooral de Chassidische legenden werden een gewild verzamelobject. Ze behoren nu tot Werkmans bekendste werk. De twee Suites van het Groninger Museum zijn inmiddels zo vaak getoond dat ze erg kwetsbaar zijn. Ter gelegenheid van de landelijke herdenking en viering 80 jaar vrijheid zijn ze tijdelijk te zien tot en met 15 juni 2025.
Muzikaal eerbetoon Next Call op zaterdag 12 april
Op zaterdag 12 april organiseert het Noordelijk Vocaal Ensemble in Groningen een muzikaal eerbetoon aan Werkman. De compositie Next Call, op muziek van de Groninger componist Nanne van der Werff en op tekst van Fons van Wanroij, zal om 14.00 uur klinken in het Groninger Museum, om 14.45 uur bij het Waagplein en om 15.30 uur bij het Groninger Forum. De titel Next Call is ontleend aan het avant-garde tijdschrift The Next Call dat Werkman tussen september 1923 en november 1926 publiceerde. Het muziekstuk gaat over de laatste uren van Werkman. Hij gaat in gedachten terug naar zijn jeugd, maar ook naar zijn werkplaats in de binnenstad van Groningen.